Τι έγινε τον τελευταίο μήνα;

Στις 19 Ιουλίου 2022 το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε την Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης. Δηλαδή την άποψή του, η οποία είναι νομικά δεσμευτική, για τις επιπτώσεις που θα έχει το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα όπως προτεινόταν από το Πολεοδομικό Συμβούλιο στην περιοχή Natura 2000 του Ακάμα και τα είδη για τα οποία προστατεύεται όπως οι Θαλάσσιες Χελώνες, ο Νυχτοπάππαρος και ο Σπιζαετός.

Τι λέει η Έκθεση αυτή;

Μέσα από την Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης το Τμήμα Περιβάλλοντος λέει ότι το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα μπορεί να υλοποιηθεί μόνο αν εφαρμοστούν μια σειρά από όρους. Με τους όρους αυτούς απορρίπτονται ή τροποποιούνται κάποιες από τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου. Αυτό σημαίνει ότι για να εγκριθεί το Τοπικό Σχέδιο πρέπει να αλλάξει ριζικά. Ακόμα και να γίνουν όμως αυτές οι αλλαγές, παραμένουν δυστυχώς κάποιες προβληματικές πρόνοιες.  

Με τους όρους της Έκθεσης προστατεύεται ο Ακάμας;

Και ναι και όχι.

Κάποιοι από τους όρους είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, διαφυλάττοντας την περιοχή. Για παράδειγμα, απορρίπτεται η μεμονωμένη κατοικία, η οποία έχει παγκυπρίως αποδειχτεί ως μια πολεοδομική στρέβλωση, που συνδέεται με τη διάσπαρτη και άναρχη ανάπτυξη στην ύπαιθρο της Κύπρου και τις δασικές πυρκαγιές. Σύμφωνα με του όρους, απαγορεύονται επίσης διάφορες αναπτύξεις εντός των περιοχών Natura 2000, όπως το επισκέψιμο αγρόκτημα το οποίο είναι ένας «Δούρειος Ίππος» για ανάπτυξη στην ύπαιθρο. Περιορίζονται επίσης κάποιοι τύποι ανάπτυξης, όπως οι υπεραγορές και οι αίθουσες δεξιώσεων, αφού μέσω των όρων μεταφέρονται πιο κοντά στα όρια ανάπτυξης των κοινοτήτων. Τέλος, περιορίζονται σε μέγεθος κάποιες νέες οικιστικές και τουριστικές ζώνες.

Παραμένουν όμως πολύ προβληματικές πρόνοιες που δεν αντιμετωπίζονται σε ικανοποιητικό βαθμό από την Έκθεση Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης.

Ποια είναι τα προβλήματα που παραμένουν;

Αν και κάποιες προτάσεις μειώνονται, περιορίζονται ή μεταφέρονται, κάποιες άλλες εξακολουθούν να είναι πολύ κακές αφού η Έκθεση αποτυγχάνει να τις αντιμετωπίσει επαρκώς.

Σε αυτές περιλαμβάνονται η νέα λατομική ζώνη στην Ανδρολίκου. Αν και η νέα λατομική ζώνη μειώνεται σε μέγεθος, αυτό δεν μπορεί να σώσει τους φυσικούς οικοτόπους της περιοχής από την καταστροφή, ούτε να μειώσει ουσιαστικά την ηχορύπανση και την όλη όχληση που θα επηρεάσει ευαίσθητα είδη της περιοχής, όπως η Κράγκα και ο Νυχτοπάππαρος.

Παράλληλα, οι βιότοποι και το τοπίο του Ακάμα δεν προστατεύεται ικανοποιητικά από τις προτεινόμενες τρεις ογκώδεις εξειδικευμένες αναπτύξεις (τύπου resort), αφού είτε περιορίζονται ανεπαρκώς ή μεταφέρονται σε άλλα σημεία της Χερσονήσου.

Παραμένουν επίσης σοβαρά ζητήματα με τη νέα τουριστική ζώνη στην Ίνεια και στο Νέο Χωριό, οι οποίες αν και περιορίζονται μέσω της Έκθεσης, εντούτοις συνεχίζουν να έχουν επιπτώσεις. Η τουριστική ζώνη στην Ίνεια συνεχίζει να έχει επιπτώσεις στους χώρους όπου τρέφονται και φωλιάζουν αρπακτικά είδη πουλιών και η Κράγκα, και είναι μια «ξεκάρφωτη» ανάπτυξη στην ύπαιθρο, κοντά στην κορυφογραμμή των Πετρών της Ίνειας, και απομακρυσμένη από την κοινότητα. Εκτός των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι όποιες αναπτύξεις εντός αυτής της ‘ξεκάρφωτης’ τουριστικής ζώνης θα δρουν ανταγωνιστικά των υπηρεσιών που βρίσκονται εντός των κοινοτήτων. Η τουριστική ζώνη του Νέου Χωριού, αν και περιορίζεται εκτός των αργακιών και των φαραγγιών, δεν παύει να θυσιάζει τον βιότοπο που χρησιμοποιούν τα παρυδάτια μεταναστευτικά πουλιά που μεταναστεύουν κατά μήκος της ακτογραμμής, όπως ο Βορτακοφάς, η Χιονάτη, η Χαλκόκοτα και ο Νυφογερανός.

Τι διακυβεύεται;

Στην ουσία η Έκθεση αυτή προσπαθεί να βελτιώσει ένα κακό Σχέδιο.

Όσο και να βελτιωθεί όμως, δεν παύει να είναι ένα Σχέδιο ασύμβατο με τη μοναδικότητα και την προοπτική αυτής της περιοχής. Είναι σαν να προσπαθεί κάποιος να φτιάξει τη στέγη ενός σπιτιού του οποίου τα θεμέλια είναι σάπια.

Στο μεταξύ το τι χάνεται είναι ο Ακάμας. Και μαζί του μια μοναδική ευκαιρία για την Κύπρο: να εφαρμόσει ένα μοντέλο ανάπτυξης διαφορετικό από αυτό που είδαμε να καταστρέφει τόσες άλλες περιοχές στο νησί μας. Ένα μοντέλο μακροχρόνιας ευημερίας μέσα από την προστασία της φύσης, με συμπαγή ανάπτυξη κοντά στις κοινότητες και με το ανέπαφο τοπίο να λειτουργά ως πόλος έλξης για τους επισκέπτες.

Σε τόσες χώρες του κόσμου το μοντέλο αυτό δουλεύει. Στην Κύπρο γιατί όχι;