Γεωργία

Γεωργία

Οι αγρότες είναι οι πιο σημαντικοί διαχειριστές του περιβάλλοντος και της φύσης στην Ευρώπη, όπου η γεωργία διαμορφώνει το φυσικό τοπίο εδώ και χιλιετίες. Οι περισσότερες προστατευόμενες φυσικές περιοχές της Κύπρου περιλαμβάνουν σημαντικά γεωργικά τοπία. Από τους ελαιώνες και τις καλλιέργειες χαρουπιών μέχρι τους παραδοσιακούς βοσκότοπους, η γεωργία χαμηλής έντασης καθιστά την Κύπρο ένα ελκυστικό μέρος για τα πουλιά. Και όπου ευημερούν τα πουλιά πιθανότατα ευημερούν και άλλα στοιχεία της βιοποικιλότητας, καθώς τα πουλιά είναι εξαιρετικοί δείκτες για την κατάσταση της φύσης.

Ποιο είναι το πρόβλημα;

Κατά τα τελευταία 40 χρόνια, η Ευρώπη έχασε σχεδόν το 40% των πουλιών γεωργικών περιοχών.

Στην Κύπρο, οι παραδοσιακές, χαμηλής έντασης γεωργικές πρακτικές απειλούνται στην, τόσο από εγκατάλειψη στα ορεινά όσο και από εντατικοποίηση στα πεδινά. Η γεωργία στην Κύπρο απειλείται επίσης από την αστικοποίηση και την αλλαγή χρήσης της εύφορης γεωργικής γης.

Αυτή η καταστροφή τροφοδοτείται από τους φόρους που πληρώνουμε. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), με προϋπολογισμό 378,5 δισ. ευρώ, αποτελεί περίπου το ένα τρίτο των δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιστορικά η ΚΑΠ αποτυγχάνει σε πολλά επίπεδα. Για την προηγούμενη προγραμματική περίοδο (2014-2022) το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο ανέφερε ότι η ΚΑΠ δεν συμβάλλει αποτελεσματικά στην προστασία της βιοποικιλότητας και των υδάτων ή στην κλιματική αλλαγή, ενώ η επιστήμη δείχνει ότι δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις της ΚΑΠ δαπανώνται με τρόπους που δεν ευθυγραμμίζονται με τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους του προγράμματος.

Για την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2023-2027), δόθηκε ευελιξία στα κράτη μέλη να επιδείξουν μεγαλύτερη φιλοδοξία για το περιβάλλον και το κλίμα κατά τον σχεδιασμό των στρατηγικών τους σχεδίων της ΚΑΠ. Ωστόσο, μια προσεκτική ματιά σε αυτά τα Σχέδια, αποκαλύπτει ότι αν και παρουσιάζονται ως «πράσινα», πολλά μέτρα δεν είναι τόσο φιλικά προς το περιβάλλον όσο φαίνονται. Ταυτόχρονα, η συνέχιση των τυπικών ή ακόμη και επιβλαβών επιδοτήσεων, δείχνει σοβαρή απροθυμία στη διάθεση δημόσιων πόρων προς στοχευμένες και αποτελεσματικές δαπάνες με σκοπό τη μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων και γεωργίας.

Ποια είναι η λύση;

Ποια είναι η λύση;

Η επιστήμη δείχνει ότι εάν δεν αλλάξουμε τις μεθόδους με τις οποίες παράγουμε τρόφιμα και δεν σταματήσουμε την υποβάθμιση των φυσικών συστημάτων που υποστηρίζουν τη γεωργία, θα χάσουμε τελικά την ικανότητά μας να παράγουμε τρόφιμα με βιώσιμο τρόπο.

Κατά την επόμενη αναθεώρηση της ΚΑΠ, η Κύπρος πρέπει να επενδύσει περισσότερα στις παρεμβάσεις οι οποίες είναι αποτελεσματικές για τη βιοποικιλότητα, το κλίμα και την κοινωνία, καταργώντας παράλληλα παρεμβάσεις που υποστηρίζουν τυπικές ή συμβατικές πρακτικές.

Η Κύπρος θα πρέπει να αξιοποιήσει την ευκαιρία να διατηρήσει την υπάρχουσα παραδοσιακή γεωργία χαμηλής έντασης που κινδυνεύει να εγκαταλειφθεί περαιτέρω, παρέχοντας παρεμβάσεις που επιτρέπουν τη συντήρησή της. Αυτό είναι λιγότερο δαπανηρό από οποιαδήποτε μελλοντική αποκατάσταση, η οποία αναμφίβολα θα επιβάλλεται αν συνεχίσουμε να παράγουμε τρόφιμα με τον τρόπο που το κάνουμε σήμερα.

Για τις περιοχές όπου υπάρχει εντατική γεωργία, θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν προγράμματα μειωμένης χρήσης φυτοφαρμάκων καθώς και για «χώρο για τη φύση», τα οποία θα ανταμείβουν επαρκώς τους αγρότες που αφήνουν τουλάχιστον το 10% της γης τους σε αγρανάπαυση ή ως περιοχές με πολυετή φυσική βλάστηση εντός ή γύρω από τα τεμάχιά τους.

Τι κάνουμε εμείς;

Στηρίζουμε εδώ και χρόνια, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, βιώσιμες και φιλικές προς τη φύση γεωργίκές πρακτικές, που να στηρίζονται αποτελεσματικά από μία ριζικά αναδομημένη ΚΑΠ.

Έχουμε εμπλακεί σε έργα όπου υπήρχε δυνατό το γεωργικό στοιχείο. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται το Έργο για την αποκατάσταση και την αειφόρο χρήση για το Ακρωτήρι και το Κάβο Πύλα (2021-2024), το Έργο αποκατάστασης του Λιβαδιού Ακρωτηρίου (2015-2017) και το Έργο για τo Αθρωποπούλλι (2015-2018).

Σε εθνικό επίπεδο:
  • Μένουμε ενεργοί συμβάλλοντας με προτάσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η Κύπρος σχεδιάζει τις επιδοτήσεις της ΚΑΠ, προτείνοντας μέτρα που ωφελούν τα πουλιά τη φύση και τους μικρούς παραγωγούς. Πιο πρόσφατα, και μέσω της συμμετοχής μας ως εταίρος στο Πρόγραμμα LIFE IP Physis .
  • Από το 2006, παρακολουθούμε τα κοινά πουλιά ετησίως, τα οποία περιλαμβάνουν και τα πουλιά των γεωργικών περιοχών. To 2013 ανατέθηκε από την Κυβέρνηση στο BirdLife Cyprus η υποβολή έκθεσης σχετικά με τους πληθυσμούς και τις τάσεις των πουλιών. Στο BirdLife Cyprus ανατέθηκε και η παραγωγή δείκτη των πουλιών γεωργικών περιοχών για την περίοδο 2012-2014 και το 2018 και έπειτα. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της υγείας των αγροτικών περιοχών και της φύσης στα Κράτη Μέλη.
  • Έχουμε εμπλακεί σε έργα όπου υπήρχε δυνατό το γεωργικό στοιχείο. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται το Έργο αποκατάστασης του Λιβαδιού Ακρωτηρίου (2015-2017) και το Έργο για τo Αθρωποπούλλι (2015-2018).
  • Εργαζόμαστε ενάντια στην αλλαγή χρήσης της γης από γεωργική που είναι σημαντική για τη βιοποικιλότητα σε αστική και σε γη που χρησιμοποιείται για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
  • Είμαστε μέρος μιας ομάδας εργασίας που συστάθηκε από τον τέως Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Δρ. Κώστα Καδή, για την ανάπτυξη και την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη χρήση του Αθρωποπουλλιού ως βιολογική μέθοδο ελέγχου των τρωκτικών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο:

Συμμετέχουμε στις εκστρατείες του BirdLife Europe and Central Asia για τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ. Το βασικό μας αίτημα ήταν ανέκαθεν μια ΚΑΠ που να αντιμετωπίζει επαρκώς τις επείγουσες κρίσεις της απώλειας βιοποικιλότητας και της κλιματικής αλλαγής.

Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί εάν δινόταν αρκετός χώρος στη φύση στις γεωργικές εκτάσεις. Η επιστήμη δείχνει ότι αν τουλάχιστον το 10% του κάθε αγροκτήματος στην Ευρώπη αφεθεί στη φύση, όπως για παράδειγμα μέσω φυτεμένων φράχτων ή σειρών από λουλούδια, αυτό θα επέτρεπε στη φύση να επιστρέψει, ενώ παράλληλα θα βελτίωνε τις γεωργικές αποδόσεις! Συμμετείχαμε επίσης στην εκστρατεία του BirdLife Europe η οποία υποστήριζε την ανάγκη επένδυσης 15 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα χρήματα της ΚΑΠ στη στήριξη της φιλικής προς τη φύση γεωργίας (π.χ. μετατροπή σε βιολογική γεωργία, αγροοικολογία, διαφοροποίηση της παραγωγής και εναλλακτικές πηγές εσόδων) με ταυτόχρονη διακοπή των δαπανών που λειτουργούν ενάντια στη φύση όπως η συνέχιση της εντατικής γεωργίας.

Έχουμε λάβει μέρος σε πανευρωπαϊκές αναλύσεις των νέων Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ (2023-2027). Η πιο πρόσφατη ανάλυση έδειξε ότι η νέα ΚΑΠ δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η βιοποικιλότητα και το κλίμα.

elGreek
Scroll to Top