- Νοιαζόμαστε για τις πηγές γλυκού νερού
Νερό
Το νερό είναι απαραίτητο για τον άνθρωπο και αναγκαία πηγή ζωής για τα πουλιά και τη βιοποικιλότητα γενικότερα. Οι υγρότοποι παρέχουν τροφή για ποικίλες μορφές ζωής, μας προστατεύουν από πλημμύρες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, βελτιώνουν την ποιότητα του νερού απορροφώντας ρύπους, δεσμεύουν τον άνθρακα και μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οφέλη σε κοινότητες εάν αξιοποιηθεί η προοπτική τους για τουρισμό. Η Κύπρος διαθέτει ένα σημαντικό αριθμό φυσικών και τεχνητών υγροτόπων, μερικοί από τους οποίους είναι πολύ σημαντικοί για την αναπαραγωγή, τη μετανάστευση και τη διαχείμαση των πουλιών καθώς και για την ευρύτερη βιοποικιλότητα.
Ποιο είναι το πρόβλημα;
Παρά τον σημαντικό του ρόλο στη διατήρηση ενός ζωντανού πλανήτη, μόνο το 1% του νερού είναι γλυκό (με άλλο λόγια όχι θαλασσινό) και διαθέσιμο (δηλαδή όχι δεσμευμένο σε μορφή πάγου). Ακόμη λιγότερο παραμένει ανεπηρέαστο από τη βιομηχανική ρύπανση, τη γεωργία και την κλιματική αλλαγή ή δεν διεκδικείται από πάρα πολλούς ανθρώπους.
Εάν συνεχίσουμε σε αυτή την πορεία, θα επηρεαστούν τα πάντα – από τα μικρά πράγματα στην καθημερινή μας ζωή που θεωρούμε δεδομένα, μέχρι και τη διατήρηση ολόκληρων βιομηχανιών. Θα επηρεαστούν επίσης αμέτρητα είδη, τα οποία εξαρτώνται από οικοσυστήματα γλυκού νερού για την επιβίωσή τους.
Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά και το νησί μας. Τα οικοσυστήματα γλυκού νερού της Κύπρου βρίσκονται υπό μεγάλη απειλή. Οι λιγοστοί και πολύτιμοι υγρότοποι της Κύπρου απειλούνται εδώ και δεκαετίες από ανάπτυξη, ρύπανση και ανεξέλεγκτη και ανεύθυνη χρήση του νερού.
Ποια είναι η λύση;
Η αποτελεσματική διαχείριση και προστασία των υδάτινων πόρων, ιδίως των υγροτόπων, πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την Κύπρο. Μέσω της κοινοτικής νομοθεσίας για τα νερά (Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα – Water Framework Directive – WFD) τα Κράτη Μέλη συμφώνησαν να θέσουν τέρμα στην καταστροφή των πηγών νερού. Ωστόσο, απαιτείται καλύτερη εφαρμογή της Οδηγίας. Επιπλέον, οι υγρότοποι μεγάλης σημασίας για τη βιοποικιλότητα που έχουν καθοριστεί ως περιοχές Natura 2000 μπορούν ενδεχομένως να απολαμβάνουν αυστηρότερη προστασία και διαχείριση, εάν υπάρχει προθυμία για τη σωστή χρήση όλων των εργαλείων των Ευρωπαϊκών Οδηγιών.
Τι κάνουμε εμείς;
Το έργο μας επικεντρώνεται στη διατήρηση και βελτίωση της κατάστασης των υγροτόπων μέσω άσκησης πίεσης στα κέντρα αποφάσεων καθώς και μέσω της έρευνας, της εκπαίδευσης, της ευαισθητοποίησης και μέσω έργων/προγραμμάτων.
Σε εθνικό επίπεδο
- Ασκούμε πίεση σε κέντρα αποφάσεων για τη σωστή προστασία και την ευνοϊκή διαχείριση σημαντικών υγροτόπων στην Κύπρο, ιδίως το δίκτυο υγροτόπων της Χερσονήσου Ακρωτηρίου, τη Λίμνη της Ορόκλινης, τη Λίμνη Παραλιμνίου, τις Αλυκές της Λάρνακας και άλλους υγρότοπους πλούσιους σε βιοποικιλότητα.
- Παρακολουθούμε σε μηνιαία βάση υγρότοπους που είναι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά και τη Βιοποικιλότητα (IBAs) για να γνωρίζουμε την κατάσταση των πουλιών που βρίσκονται σε αυτές τις σημαντικές περιοχές.
- Πιο πρόσφατα, μέσω της εμπλοκής μας στο Πρόγραμμα LIFE IP Physis λαμβάνουμε μέρος σε δράσεις που σχετίζονται με την προστασία και τη διαχείριση υγροτόπων, όπως της στοχευμένη έρευνα πεδίου για υγροτοπικά είδη, ετοιμασία μελετών διαχείρισης του νερού και πρακτικές δράσεις διατήρηση για ορισμένα από τα πιο σημαντικά είδη υγροτόπων, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων.
- Συμμετείχαμε σε δυο μεγάλης κλίμακας έργα αποκατάστασης περιοχών σε δυο ΣΠΠ/ΖΕΠ κατά την τελευταία δεκαετία: το LIFE Oroklini Project (2012-2015) και το Akrotiri Marsh Project (2015-2017) για την αποκατάσταση και διαχείριση αυτών των σημαντικών υγροτόπων. Τα επιτυχημένα αυτά έργα ήταν αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας με αρμόδια τμήματα και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη και αποτελούν απόδειξη της δουλειάς που έχει γίνει για να βοηθηθούν οι περιοχές αυτές και να ανακάμψουν, δίνοντας σε πουλιά και άλλη άγρια ζωή ένα τόπο να ευδοκιμήσουν αλλά και την ευκαιρία στον κόσμο να τα απολαμβάνει. Ηγούμαστε τώρα σε συνεργασία με άλλους φορείς ενός τρίτου έργου, το οποίο στοχεύει στην αποκατάσταση σημαντικών οικοτόπων στο Ακρωτήρι και το Κάβο Πύλα (2021-2024).
- Εργαστήκαμε για την αποκατάσταση των υγροτόπων της Μιας Μηλιάς σε συνεργασία με τον Τουρκοκυπριακό Σύνδεσμο για την Προστασία των Πουλιών και της Φύσης, KUŞKOR, για να αντιμετωπίσουμε την απειλή στην αναπαραγωγή των πουλιών από θηρευτές, όπως οι αλεπούδες και οι αδέσποτες γάτες.
- Λειτουργούμε ως φύλακες μέσω του δικτύου των αφοσιωμένων μας μελών ή μέσω αναφορών από πολίτες για παράνομες ή μη αδειοδοτημένες παρεμβάσεις σε περιοχές Natura 2000, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου προς την κυβέρνηση και τους πολίτες.
- Προωθούμε τα οφέλη από την προστασία των υγροτόπων, διοργανώνοντας εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης σε υγρότοπους.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο
- Ενώσαμε δυνάμεις με την WWF, το BirdLife Europe, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος και άλλες ευρωπαϊκές ΜΚΟ, συντονίζοντας τη συνεισφορά της Κύπρου στην εκστρατεία #ProtectWater το 2019. Ο στόχος της εκστρατείας ήταν να σωθεί η ΟΠΥ από αποδυνάμωση στα πλαίσια του ελέγχου καταλληλότητας της Οδηγίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Περισσότεροι από 375.000 άνθρωποι ένωσαν τη φωνή τους με τη δική μας, ζητώντας από την Επιτροπή να διατηρήσει τον νόμο ισχυρό και να προωθήσει την καλύτερη εφαρμογή του. Στις 22 Ιουνίου 2020, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι η Οδηγία θα παραμείνει ως έχει, καθώς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι κατάλληλη για τον σκοπό που έχει να επιτελέσει.