Αποκατάσταση και αειφόρος χρήση για το Ακρωτήρι και το Κάβο Πύλα

Αποκατάσταση και αειφόρος χρήση για το Ακρωτήρι και το Κάβο Πύλα

Τον Ιούλιο 2021, ξεκίνησε ένα νέο τριετές έργο, χρηματοδοτούμενο από το Darwin Plus του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο στοχεύει στην αποκατάσταση σημαντικών οικοτόπων άγριας ζωής εντός των περιοχών που βρίσκονται υπό τη διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων, προωθώντας την ορθή χρήση των περιοχών αυτών και ταυτόχρονα την ανάπτυξη ευκαιριών οικοτουρισμού με στόχο την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας. Επίκεντρο του έργου είναι οι υγροβιότοποι του Ακρωτηρίου και η αυτοφυής θαμνώδης βλάστηση στο Κάβο Πύλα (Δεκέλεια).

Το έργο στοχεύει να μετατρέψει υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά περιοχές στο Ακρωτήρι και στο Κάβο Πύλα σε περιοχές όπου η άγρια ζωή μπορεί να ευδοκιμήσει. Παράλληλα, στόχος του έργου είναι να αναπτύξει περαιτέρω ευκαιρίες για την κοινότητα του Ακρωτηρίου να επωφεληθεί από την προστατευόμενη αυτή περιοχή, υποστηρίζοντας τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα της βόσκησης αγελάδων στο Λιβάδι Ακρωτηρίου ως ένα αειφόρο εργαλείο διατήρησης της φύσης και προωθώντας την περιοχή ως ένα τουριστικό προορισμό για την παρατήρηση και απόλαυση της άγριας ζωής.

Οι εταίροι του έργου είναι το BirdLife Cyprus (με συντονιστικό ρόλο), το Terra Cypria, το Τμήμα Περιβάλλοντος των Βρετανικών Βάσεων και το RSPB (BirdLife στο Ηνωμένο Βασίλειο).

© Melpo Apostolidou
© Albert Stoecker

Γιατί αυτές οι δύο περιοχές;

Η Χερσόνησος του Ακρωτηρίου και το Κάβο Πύλα είναι περιοχές που έχουν αναγνωριστεί για τη σημασία τους για τη βιοποικιλότητα και έχουν χαρακτηριστεί ως προστατευόμενες. Η αποτελεσματική διαχείριση αυτών των περιοχών –η οποία θα ενισχυθεί σημαντικά από το έργο αυτό– μπορεί να συμβάλει σημαντικά στις προσπάθειες διατήρησης της βιοποικιλότητας εν γένει στην Κύπρο. Η Χερσόνησος του Ακρωτηρίου έχει αναγνωριστεί ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά και τη Βιοποικιλότητα (IBA), βάσει αναγνωρισμένων κριτηρίων του BirdLife International, και οι υγρότοποι της Χερσονήσου έχουν καθεστώς προστασίας σύμφωνα με τις Νομικές Διατάξεις των Βρετανικών Βάσεων. Επίσης, το Κάβο Πύλα χαρακτηρίζεται ως προστατευόμενη περιοχή βάσει της υψηλής αξίας του για τους οικοτόπους και τα είδη χλωρίδας και πανίδας. Οι υγρότοποι του Ακρωτηρίου χαρακτηρίζονται επίσης ως περιοχή RAMSAR (υγρότοποι διεθνούς σημασίας).

Παρόλο που οι περιοχές αυτές καλύπτονται θεσμικά ως περιβαλλοντικά προστατευόμενες, στην πραγματικότητα και οι δύο περιοχές χρειάζονται άμεσα στοχευμένες και αποτελεσματικές δράσεις διατήρησης, διαχείρισης και ορθής χρήσης. Στην παρούσα φάση, υπάρχουν σημαντικές πιέσεις από την αυξανόμενη επισκεψιμότητα (ειδικά στο Ακρωτήρι), με ανεπαρκείς δράσεις διατήρησης και διαχείρισης και παράλληλα αυξανόμενη πίεση για ανάπτυξη. Η άτακτη διακίνηση επισκεπτών, ειδικά μέσω οχημάτων που βγαίνουν εκτός του οδικού δικτύου, αποτελεί μία βασική πίεση στην περιοχή, καθώς και η παράνομη απόρριψη μεγάλων ποσοτήτων απορριμμάτων. Ταυτόχρονα, η επέκταση των καλαμιώνων στους υγροτόπους, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της βιοποικιλότητας και την παρεμπόδιση της θέας για τους επισκέπτες και φυσιολάτρες.

Η βόσκηση των βοοειδών σε υγροτοπικά συστήματα μπορεί να κάνει θαύματα για τη διαχείριση των καλαμιών, αλλά παράλληλα η οικονομική βιωσιμότητα της βόσκησης πρέπει να ενισχυθεί. Ταυτόχρονα, απειλούμενα είδη φυτών χρειάζονται στοχευμένες ενέργειες για να διατηρήσουν και να αυξήσουν τον πληθυσμό τους. Η διαχείριση του χωροκατακτητικού είδους της Ακακίας παραμένει δύσκολη, ειδικά στο Κάβο Πύλα, όπου οι συστάδες της Ακακίας χρησιμοποιούνται και για παράνομη παγίδευση πουλιών. Τέλος, η πρόσβαση και η διακίνηση εντός της Χερσονήσου του Ακρωτηρίου χρειάζεται κατάλληλη διαχείριση, προκειμένου να προστατευθούν σημαντικά ενδιαιτήματα και είδη άγριας ζωής.

Πώς θα ωφελήσει το έργο αυτές τις περιοχές;

Το νέο αυτό έργο έχει τη δυνατότητα να κάνει πραγματική διαφορά στη διατήρηση, την αειφορία και την ορθή χρήση της περιοχής του Ακρωτηρίου και του Κάβο Πύλα και ταυτόχρονα να υποστηρίξει την τοπική κοινωνία.

Το έργο προσβλέπει στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων μέσω στοχευμένων δράσεων διαχείρισης και προστασίας ενδιαιτημάτων και ειδών, καθώς και διαχείρισης της επισκεψιμότητας, συμβάλλοντας στη μακροπρόθεσμη αειφόρο διαχείριση σημαντικών περιοχών στο Ακρωτήρι και στο Κάβο Πύλα. Παράλληλα, στοχεύει να ωφελήσει την τοπική κοινότητα του Ακρωτηρίου, και την κοινωνία της Κύπρου γενικότερα, μέσω των δράσεων διατήρησης της βιοποικιλότητας σε συνδυασμό με την προώθηση του περιβαλλοντικά φιλικού τουρισμού (ενισχύοντας έτσι και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες). Θα προωθήσει επίσης τον εναλλακτικό τουρισμό στην περιοχή κατά τη διάρκεια «πιο ήσυχων» τουριστικών περιόδων, όπως η άνοιξη και ο χειμώνας.

Ferruginous-Duck-Albert-Stoecker
Βαλτόπαπια © Albert Stoecker

Τι θα κάνει η ομάδα του έργου;

Σε συνεργασία με τους εταίρους του έργου, θα αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα αποκατάστασης και ορθής χρήσης στο Ακρωτήρι και στο Κάβο Πύλα, με τις ακόλουθες ενέργειες:

  1. Μέθοδοι αποκατάστασης οικοτόπων μετά την αφαίρεση της Ακακίας στο Κάβο Πύλα Η Ακακία (Acacia saligna) αποτελεί στην Κύπρο ένα χωροκατακτητικό ξενικό είδος φυτού, λόγω της υψηλής αναπαραγωγικής και επιβιωτικής του ικανότητας και προκαλεί ένα ευρύ φάσμα αρνητικών επιπτώσεων στη φυσική τοπική βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα. Έχει πραγματοποιηθεί μεγάλης κλίμακας αφαίρεση της Ακακίας στο Κάβο Πύλα, αλλά λόγω του επιθετικού συστήματος ριζών και της παραγωγής μεγάλου αριθμού βιώσιμων σπόρων, η Ακακία ξαναφυτρώνει. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, η ομάδα του έργου θα προχωρήσει σε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση των επιλογών αειφορικής αποκατάστασης οικοτόπων σε περιοχές όπου έχει γίνει αφαίρεση Ακακίας, με στόχο την πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση της επανεμφάνισης της Ακακίας. Με βάσει τα αποτελέσματα της βιβλιογραφικής αυτής ανασκόπησης, θα δοκιμαστούν στο πεδίο διαφορετικές μεθοδολογίες διαχείρισης και αποκατάστασης για να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητά τους.
  2. Λύσεις διαχείρισης καλαμιών στον υγρότοπο στο Ζακάκι Η επέκταση του καλαμιού μέσα σε υγροτόπους μειώνει τη βιοποικιλότητα, επειδή αποκλείει άλλα είδη φυτών και ταυτόχρονα εξαλείφει τους ήδη υπάρχοντες βιότοπους για τα είδη της άγριας ζωής. Ο υγρότοπος στο Ζακάκι έχει καταληφθεί τα τελευταία χρόνια από καλάμια με αποτέλεσμα την απώλεια της ποικιλομορφίας των βιοτόπων και την κατάληψη ανοικτών λιμνίων, σημαντικά για είδη πουλιών, όπως η Βαλτόπαπια Aythya nyroca και ο Καλαμοκαννάς Himantopus Himantopus. Με στόχο την εύρεση λύσεων διαχείρισης των καλαμιών για τον υγρότοπο στο Ζακάκι, θα εκπονηθεί μία αναλυτική υδρολογική μελέτη, όπου θα διερευνήσει τις ποσοτικές και ποιοτικές παραμέτρους του υδατικού ισοζυγίου της λίμνης, οι οποίες θα εξεταστούν σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της οικολογίας του καλαμιού, ανοίγοντας τον δρόμο για την σύνταξη μιας σειράς προτάσεων για μακροχρόνιες λύσεις διαχείρισης του καλαμιού. Ταυτόχρονα, θα πραγματοποιηθούν εξειδικευμένες δράσεις καθαρισμού των καλαμιών.
  3. Αειφόρος βόσκηση βοοειδών ως εργαλείο διατήρησης στο λιβάδι του Ακρωτηρίου Η βόσκηση των βοοειδών μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ επιτυχημένο τρόπο μακροπρόθεσμης αειφόρου διαχείρισης των καλαμιών και ήδη έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος σε αυτό χάρη στο Έργο αποκατάστασης του Λιβαδιού Ακρωτηρίου (2015 - 2017). Στο πλαίσιο αυτό, η επικοινωνία με τους αγελαδοτρόφους είναι ένας σημαντικός στόχος της ομάδας του νέου έργου. Επιπλέον, η υποστήριξη της οικονομικής βιωσιμότητας της βόσκησης των βοοειδών είναι σημαντική και αυτό ενισχύεται μέσω της εκπόνησης σχεδίου μάρκετινγκ για την προώθηση του βοδινού κρέατος του Ακρωτηρίου ως οικολογικού, περιβαλλοντικά φιλικού και τοπικού προϊόντος. Επιπλέον, θα πραγματοποιηθούν δράσεις διατήρησης σημαντικών ειδών χλωρίδας του λιβαδιού ως μέρος του ευρύτερου μωσαϊκού οικοτόπων, μέσω του προσδιορισμού και της προστασίας σημαντικών περιοχών για απειλούμενα είδη φυτών και της δημιουργίας τράπεζας σπόρων.
  4. Μείωση της όχλησης σε σημαντικά είδη άγριας ζωής Ως πρώτο βήμα θα γίνει η χαρτογράφηση των σημαντικών και ευαίσθητων περιοχών για οικοτόπους και είδη χλωρίδας και πανίδας, των υφιστάμενων πιέσεων, των προσβάσεων και των υποδομών και στη συνέχεια, θα εκπονηθεί ένα Σχέδιο Διαχείρισης της Πρόσβασης και της Διακίνησης στη Χερσόνησο του Ακρωτηρίου που θα συμφωνηθεί από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων και των τοπικών κοινοτήτων και άλλων χρηστών για τον περιορισμό της ανθρώπινης πρόσβασης σε αυτές τις περιοχές. Ο περιορισμός της πρόσβασης θα γίνεται κατά περίπτωση και μπορεί να αφορά σε εποχιακές ρυθμίσεις. Η δράση αυτή θα υλοποιηθεί παράλληλα με δράσεις για τον περιορισμό της υπάρχουσας πρόσβασης σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές που θα ολοκληρωθούν στο πλαίσιο ενός έργου χρηματοδοτούμενου από το MAVA με επικεφαλής το Terra Cypria.
  5. Ενίσχυση των δυνατοτήτων οικοτουρισμού εντός της χερσονήσου του Ακρωτηρίου Η ομάδα του έργου θα υλοποιήσει διάφορες δράσεις που ενισχύουν τις δυνατότητες οικοτουρισμού εντός της χερσονήσου του Ακρωτηρίου, στοχεύοντας στην αύξηση του αριθμού των επισκεπτών με ασφαλή τρόπο για την περιοχή και στην ευαισθητοποίηση για τη σημασία της περιοχής για την άγρια ζωή. Το έργο θα υποστηρίξει την τοπική κοινωνία να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες οικοτουρισμού, δημιουργώντας μία ιστοσελίδα αφιερωμένη στο Ακρωτήρι ως προορισμό οικοτουρισμού, οργανώνοντας φεστιβάλ με θέμα το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και δημιουργώντας οδηγό για τους επισκέπτες στη χερσόνησο για την παρατήρηση της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Επιπλέον, θα εγκατασταθούν κάμερες για τη λήψη βίντεο / εικόνων της άγριας ζωής και θα δημιουργηθούν προσεκτικά σχεδιασμένες διαδρομές πεζοπορίας στην περιοχή, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να επισκέπτονται και να απολαμβάνουν την περιοχή χωρίς να προκαλούν οποιαδήποτε όχληση σε είδη και οικοτόπους.

Το έργο έχει λάβει χρηματοδότηση από το Darwin Plus Initiative. 

Διάρκεια: Ιούλιος 2021 - Ιούνιος 2024

Παραδοτέα Έργου

Κοινοποίηση

elGreek
Scroll to Top