Η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή για την άγρια ζωή, τα κατοικίδια ζώα και τη δημόσια υγεία στην Κύπρο. Ωστόσο, η λειτουργία των δύο Ομάδων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ΟΑΔΔ), υπό την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας, στο πλαίσιο του έργου «Ζωή με τους Γύπες» (LIFE with Vultures), έχει αποδειχθεί καταλυτική στην καταπολέμηση αυτού του εγκλήματος και στην προστασία απειλούμενων ειδών, όπως ο Πυρόχρους Γύπας και ο Σπιζαετός.

Επιτυχίες του 2023

• Οι ΟΑΔΔ, που αποτελούνται από ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά ανίχνευσης και τους θηροφύλακες χειριστές τους, πραγματοποίησαν συνολικά 403 περιπολίες το 2023, συμπεριλαμβανομένων 291 προληπτικών ελέγχων και 112 ερευνών ως ανταπόκριση σε καταγγελίες πολιτών.
• Οι ΟΑΔΔ απομάκρυναν από την ύπαιθρο 35 κιλά δηλητηριασμένων δολωμάτων.
• Καταγράφηκε σημαντική μείωση στα περιστατικά δηλητηρίασης κατά την περίοδο Μαΐου – Δεκεμβρίου 2023 (28 περιστατικά), σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2022 (44 περιστατικά).

Φαίνεται ότι, η Κύπρος έχει τα πρωτεία σε σύγκριση με άλλες χώρες όσον αφορά τη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Ενδεικτικά, κατά την έναρξη της κυνηγετικής περιόδου (τέλος Οκτ – μέσα Νοέμβριου) καταγράφονται περιστατικά σχεδόν σε καθημερινή βάση. Κατά το 2023, καταγράφηκαν συνολικά 44 περιστατικά με ευρήματα δηλητηριασμένων ζώων ή δολωμάτων, που περιλαμβάνουν 54 νεκρά ζώα από 8 διαφορετικά είδη, με τους σκύλους να αποτελούν την πλειοψηφία (65%) των θυμάτων.

Ανθρώπινες δραστηριότητες και δηλητηριασμένα δολώματα. Οι ΟΑΔΔ εντόπισαν δηλητηριασμένα δολώματα κυρίως σε κυνηγετικές ζώνες και περιοχές κοντά σε κτηνοτροφικές μονάδες, αναδεικνύοντας τη σύνδεση των δηλητηριασμένων δολωμάτων με ανθρώπινες δραστηριότητες όπως το κυνήγι και η προστασία ζώων από θηρευτές. Τα δεδομένα δείχνουν ότι, κατά την κυνηγετική περίοδο (Σεπτέμβριος-Φεβρουάριος), η χρήση δολωμάτων αυξάνεται, συχνά στοχεύοντας κυνηγετικούς σκύλους ή θηρευτές όπως αλεπούδες. Εκτός κυνηγετικής περιόδου, τα περιστατικά σχετίζονται κυρίως με τη μείωση των επιθέσεων θηρευτών σε κτηνοτροφικά ζώα, ιδιαίτερα κατά την περίοδο αναπαραγωγής της αλεπούς.

Συνεργασία με το κοινό. Η αποτελεσματικότητα των ΟΑΔΔ ενισχύθηκε από τη συνεργασία με το κοινό. Κυνηγοί, κτηνοτρόφοι και κάτοικοι της υπαίθρου παρείχαν κρίσιμες πληροφορίες, με το 65% των αναφορών δηλητηρίασης να προέρχονται από αυτές τις ομάδες ανθρώπων. Η εμπιστοσύνη προς τις ΟΑΔΔ έχει αυξηθεί, κάτι που συμβάλλει στην καλύτερη καταγραφή και διερεύνηση περιστατικών δηλητηρίασης.

Προστασία της άγριας ζωής. Η δράση των ΟΑΔΔ είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προστασία ειδών όπως ο Πυρόχρους Γύπας, που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, η συστηματική παρουσία των ομάδων αυτών στην ύπαιθρο λειτουργεί αποτρεπτικά για τη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, ενώ οι πληροφορίες που συλλέγονται συμβάλλουν στη στοχευμένη αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση. Οι ΟΑΔΔ αποτελούν επίσης εργαλείο ευαισθητοποίησης. Με δράσεις επικοινωνίας σε τοπικές κοινότητες, κυνηγετικούς συλλόγους και σχολεία, καθώς και μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προάγουν την ενημέρωση σχετικά με τις επιπτώσεις της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων.

Η λειτουργία των ΟΑΔΔ είναι ένα σημαντικό εργαλείο που ενισχύει ταυτόχρονα την ικανότητα των σχετικών αρμόδιων αρχών για τον εντοπισμό δηλητηριασμένων δολωμάτων και ζώων, κάτι που συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη διερεύνηση και πάταξη αυτού του εγκλήματος κατά της άγριας ζωής. Ήδη δύο υποθέσεις δηλητηρίασης βρίσκονται ενώπιον της δικαιοσύνης.

Η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας και το BirdLife Cyprus καλεί το κοινό να συνεχίσει να υποστηρίζει αυτή την προσπάθεια, αναφέροντας ύποπτα περιστατικά στις ΟΑΔΔ στα τηλέφωνα 99267916 ή 99255086 και τους τοπικούς αστυνομικούς σταθμούς.

Η αναφορά για τη δράση των ΟΑΔΔ για το 2023 είναι διαθέσιμη εδώ.