1. Τι συμβαίνει με τον Ακάμα;
Αυτή την περίοδο αξιολογούνται τα Σχέδια της κυβέρνησης για τον Ακάμα για τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον (οι μελέτες βρίσκονται αυτούσιες πιο κάτω). Πρόκειται για τα Σχέδια για το Εθνικό Δασικό Πάρκο και για την πολεοδομική ζώνωση ολόκληρης της Χερσονήσου (το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα στην παρούσα φάση, και σε μελλοντική φάση θα ακολουθήσει το Τοπικό Σχέδιο Πέγειας). Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, θα παρθούν τελικές αποφάσεις, και το μέλλον του Ακάμα, όποιο θα είναι αυτό, θα σφραγιστεί.
2. Τι είναι το Εθνικό Δασικό Πάρκο;
Με τον όρο αυτό εννοείται μια περιοχή που έχει κηρυχθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο ως Εθνικό Δασικό Πάρκο το 2016. Το Δασικό Πάρκο καλύπτει όλη την κρατική γη εντός της περιοχής Natura 2000 της Χερσονήσου του Ακάμα (περίπου το 75% της περιοχής Natura 2000). Το υπόλοιπο 25% της περιοχής Natura 2000 αποτελεί κυρίως ιδιωτική γη και βρίσκεται εκτός του Εθνικού Δασικού Πάρκου.
3. Ποια είναι τα σχέδια για το Εθνικό Δασικό Πάρκο; Ποιο είναι το πρόβλημα;
Αν και το Σχέδιο για το Εθνικό Δασικό Πάρκο προνοεί κάποιες θετικές εξελίξεις για τη ρύθμιση της επισκεψιμότητας στην περιοχή, πολλές από τις προτάσεις έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την προστασία και τη σωστή και ολιστική διαχείριση του Ακάμα. Κάποια από τα σοβαρότερα ζητήματα είναι τα εξής:
- Βελτίωση δρόμων και δημιουργία Κόμβων:Καταρχάς, το Σχέδιο αυτό, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη βελτίωση δρόμων και τη δημιουργία Κόμβων σε κάποιες από τις πιο ευαίσθητες και ανέπαφες περιοχές του Ακάμα (περισσότερα για τα αναψυκτήρια συγκεκριμένα πιο κάτω). Το αρχικό σχέδιο περιλάμβανε ακόμη και ασφαλτόστρωση μέρους του οδικού δικτύου του Ακάμα, κάτι που θα άλλαζε παντελώς την περιοχή. Τουλάχιστον η πρόταση αυτή έχει αποσυρθεί και αναμένουμε να μην επιστρέψει.
- Νέες υποδομές: Δεύτερον, το Κράτος προτείνει νέες υποδομές στον Ακάμα, ενώ δεν έχουν ληφθεί ακόμη ουσιαστικά μέτρα για την κατεδάφιση και απομάκρυνση των υφιστάμενων παράνομων κατασκευών (π.χ. εστιατορίων) που λειτουργούν εδώ και χρόνια στην περιοχή. Είναι ορατό πλέον το ενδεχόμενο τα νέα έργα να έρθουν να προσθέσουν και όχι να αντικαταστήσουν τις παρανομίες που το Κράτος μέχρι τώρα αδυνατεί να χειριστεί αποτελεσματικά.
- Έλλειψη συνέργειας: Τέλος, το Σχέδιο για το Εθνικό Πάρκο δεν είναι σε πλήρη συνέργεια με τα Διαχειριστικά Σχέδια για τη βέλτιστη προστασία της περιοχής Natura 2000. Αν και τα Διαχειριστικά Σχέδια δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ, κάτι που από μόνο του προκαλεί μεγάλα ερωτηματικά, οι ανάγκες διαχείρισης μιας περιοχής Natura 2000 νομικά υπερισχύουν οποιωνδήποτε εθνικών ρυθμίσεων, όπως τα Εθνικά Δασικά Πάρκα.
Καταλήγοντας θεωρούμε ότι πρόνοιες του Σχεδίου αυτού δεν εξυπηρετούν και αντιστρατεύονται της προστασίας της περιοχής Natura 2000 του Ακάμα. Θεωρούμε επίσης ότι η έμφαση που δίνεται στη διαχείριση του Πάρκου ξεχωριστά από την υπόλοιπη περιοχή Natura 2000 δημιουργεί μια κατάσταση δυο ταχυτήτων, εντός και εκτός του Πάρκου, κάτι που δεν αντιπροσωπεύει τη φιλοσοφία της σωστής διαχείρισης περιοχών Natura 2000.
4. Tι σημαίνει αναψυκτήρια, και ποιο συγκεκριμένα είναι το πρόβλημα;
Το Σχέδιο για το Πάρκο προτείνει την κατασκευή 14 Κόμβων με διάφορες υποδομές, όπως σημεία εισόδου στο Πάρκο, σημεία στάθμευσης, χώρους υγιεινής, σημεία ενημέρωσης, καθώς και αναψυκτήρια και καταστήματα πώλησης σουβενίρ.
Ορισμένοι Κόμβοι προτείνονται σε περιοχές που είναι εξαιρετικά ευαίσθητες από οικολογικής άποψης, όπως για παράδειγμα η Τοξεύτρα, η Λάρα και η Φοντάνα Αμορόζα, αλλά και σε περιοχές οι οποίες παρέμεναν μέχρι τώρα ανέπαφες όπως η Γερόνησος και το Τζιόνι. Επίσης, οι επιπρόσθετες επεμβάσεις που θα απαιτηθούν για τη λειτουργία τους, όπως η σύνδεση με δίκτυα ύδρευσης, είναι ένα επιπρόσθετο πρόβλημα.
Η κύρια πίεση προκύπτει από τους 7 Κόμβους που θα περιλαμβάνουν αναψυκτήρια. Η ύπαρξη αναψυκτήριων είναι επίφοβο ότι θα αυξήσει την πίεση από την επισκεψιμότητα και τον αυξημένο χρόνο παραμονής των επισκεπτών στις περιοχές αυτές. Ταυτόχρονα θα χαθεί μια μοναδική ευκαιρία πραγματικής οικονομικής στήριξης των κοινοτήτων, αφού έτσι δεν θα επωφελούνται από την προμήθεια προϊόντων από τους επισκέπτες του Πάρκου.
5. Και για την υπόλοιπη περιοχή του Ακάμα που δεν εντάσσεται στο Πάρκο τι προβλέπεται; Τι περιλαμβάνουν τα Σχέδια για την πολεοδομική ζώνωση της περιοχής;
Για την ακρίβεια δεν προβλέπεται τίποτα στο Σχέδιο του Πάρκου για την υπόλοιπη περιοχή, αφού έχει κάπως παραβλεφθεί ότι αποτελεί κομμάτι της περιοχής Natura 2000. Από την άλλη, το υπό διαμόρφωση Τοπικό Σχέδιο Ακάμα, που αφορά ολόκληρη την Χερσόνησο (εκτός από την περιοχή της Πέγειας που θα αποτελέσει αντικείμενο ξεχωριστού Τοπικού Σχεδίου) προτείνει διάφορες νέες πολεοδομικές ρυθμίσεις για αυτή την υπόλοιπη περιοχή. Οι πλείστες πρόνοιες είναι παντελώς ασύμβατες με την αειφόρο διαχείριση αυτής της απαράμιλλης για τα κυπριακά δεδομένα περιοχής. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι αναπτύξεις εκτός ορίων των κοινοτήτων, όπως η μεμονωμένη κατοικία (μια πολιτική προβληματική σε παγκύπριο επίπεδο), το επισκέψιμο αγρόκτημα (που ουσιαστικά αποτελεί ανάπτυξη διανυκτέρευσης, εστίασης και αναψυχής εντός περιοχής Natura 2000), οι ογκώδεις εξειδικευμένες αναπτύξεις τύπου resort, καθώς και οι νέες λατομικές ζώνες κοντά στα Φαράγγια της Ανδρολίκου.
6. Τι προτείνει το BirdLife Cyprus για την πολεοδομική ζώνωση της περιοχής;
Διαχρονικά, η άποψη και το όραμά μας είναι ότι στον Ακάμα δεν θα πρέπει να επαναληφθούν τα πολεοδομικά λάθη που έχουν γίνει σε τόσες άλλες περιοχές στην Κύπρο, και ότι θα πρέπει να προωθηθεί η συμπαγής ανάπτυξη στα όρια ανάπτυξης των κοινοτήτων. Με αυτό τον τρόπο θα επιτευχθεί τόσο η προστασία της υπαίθρου, που στην περίπτωση του Ακάμα είναι υψηλής οικολογικής αξίας, αλλά και η διατήρηση του συγκριτικού πλεονεκτήματος της περιοχής που είναι το φυσικό της τοπίο ως πόλος έλξης για τους επισκέπτες. Θεωρούμε ότι καταρχάς θα μπορούσαν να τύχουν εκμετάλλευσης τα υφιστάμενα ανεκμετάλλευτα όρια ανάπτυξης που αφορούν ένα σημαντικό ποσοστό, με τρόπο που να διασφαλίζει την πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής, και οποιεσδήποτε προτάσεις για επεκτάσεις ζωνών να στοιχειοθετηθούν στη βάση ζήτησης-παροχής.
7. Τι ζητά το BirdLife Cyprus;
Ζητούμε να τροποποιηθούν σημαντικά τα δυο αυτά Σχέδια ώστε να πετύχουν ένα πραγματικό όραμα για αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής. Συγκεκριμένα οι κύριες απαιτήσεις μας είναι:
- Να απομακρυνθούν όλες οι παρανομίες άμεσα και πριν την έγκριση οποιωνδήποτε νέων υποδομών.
- Να μην γίνει καμία ασφαλτόστρωση ή εγγραφή δρόμων ως δημόσιοι στις περιοχές Natura 2000 της Χερσονήσου Ακάμα. Η οποιαδήποτε βελτίωση δρόμων να περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα για σκοπούς ασφάλειας των επισκεπτών.
- Να περιοριστεί η χρήση των Κόμβων μόνο για σκοπούς ελέγχου, ενημέρωσης και υγιεινής, και να προωθηθεί η επίσκεψη στις τοπικές κοινότητες για οποιεσδήποτε εμπορικές ανάγκες.
- Να μην κατασκευαστούν Κόμβοι σε ανέπαφες περιοχές.
- Οι Κόμβοι εισόδου στο Πάρκο να μεταφερθούν στις κοινότητες του Ακάμα.
- Να αποσυρθούν προτάσεις για αναπτύξεις διανυκτέρευσης, εστίασης και αναψυχής εκτός ορίων των κοινοτήτων (ιδιαίτερα η μεμονωμένη κατοικία, το επισκέψιμο αγρόκτημα και οι ογκώδεις εξειδικευμένες αναπτύξεις).
- Να αποσυρθούν προτάσεις για νέες λατομικές ζώνες κοντά στα Φαράγγια της Ανδρολίκου.
- Να μεταφερθούν τα αναπτυξιακά δικαιώματα των ιδιωτικών ιδιοκτησιών, όπου είναι νομικά εφικτό, σε άλλες περιοχές με λιγότερη οικολογική αξία.
- Να εκδοθούν άμεσα Διατάγματα Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης για τις περιοχές Natura 2000 της Χερσονήσου Ακάμα.
8. Τι μπορείτε να κάνετε;
Σύντομα ετοιμάζουμε μια δράση με την οποία θα έχετε την ευκαιρία να ενώσετε τη φωνή σας με τη δική μας, ζητώντας από τα σχετικά Υπουργεία να λογοδοτήσουν και να μας πουν πως θα διασφαλίσουν την προστασία και διαχείριση ολόκληρης της Χερσονήσου Ακάμα. Αν ενδιαφέρεστε να λάβετε ενημέρωση για τη δράση, συμπληρώστε την πιο κάτω φόρμα.
Σχετικές μελέτες:
- Εθνικό Δασικό Πάρκο – Έκθεση Αξιολόγησης για Εκτίμηση Επιπτώσεων του Σχεδίου στην περιοχή Natura 2000 και Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου (με αύξων αριθμό 02 του 2020)
- Τοπικό Σχέδιο Ακάμα – Εκτίμηση Επιπτώσεων του Σχεδίου στην περιοχή Natura 2000 και Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Σχεδίου
Greek 
English