Στα μέσα Ιανουαρίου, ένας ευαισθητοποιημένος πολίτης εντόπισε ένα νεκρό Φλαμίνγκο Phoenicopterus roseus στη λίμνη Παραλιμνίου. Το πουλί περισυλλέχθηκε και μεταφέρθηκε σε ιδιωτική κτηνιατρική κλινική προκειμένου να διερευνηθούν τα αίτια θανάτου. Οι ακτινογραφίες έδειξαν μεγάλη ποσότητα σφαιριδίων από κυνηγετικά φυσίγγια στο στομάχι του πουλιού (λόγω κατανάλωσης) καθώς και σφαιριδίων στα πόδια του (από πυροβολισμό). Δεδομένου ότι τα τραύματα στα πόδια από τον πυροβολισμό δεν ήταν -κατά τύχη- τέτοιας έκτασης για να είναι θανατηφόρα, η πιο πιθανή αιτία θανάτου ήταν η δηλητηρίαση από μόλυβδο. Ο μόλυβδος είναι εξαιρετικά τοξικός και μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση περισσότερων από 10 σφαιριδίων μολύβδου μπορεί να προκαλέσει οξεία δηλητηρίαση με αποτέλεσμα το θάνατο ενός πουλιού εντός λίγων ημερών.
Δεν είναι η πρώτη φορά που φλαμίνγκο και άλλα υδρόβια πουλιά έχουν πεθάνει στην Κύπρο λόγω δηλητηρίασης από μόλυβδο μετά από κατανάλωση μολύβδινων σφαιριδίων. Αυτή η τοξική χημική ουσία, η οποία δεν έχει ασφαλή επίπεδα έκθεσης ούτε για τον άνθρωπο ούτε για την άγρια ζωή, έχει χαρακτηριστεί ως «σιωπηλός δολοφόνος», αφού τα περισσότερα θύματα δηλητηρίασης από μόλυβδο δεν εντοπίζονται ποτέ. Για την ακρίβεια υπολογίζεται ότι 1 εκατομμύριο υδρόβια πουλιά σε όλη την Ευρώπη πεθαίνουν κάθε χρόνο από μολυβδίαση. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχει πίεση σε επίπεδο ΕΕ για την απαγόρευση της χρήσης μολύβδου σε πυρομαχικά, για χρήση στο κυνήγι και στην αθλητική σκοποβολή, καθώς και στην αλιεία, όπως ακριβώς συνέβη στο παρελθόν όταν απαγορεύτηκε ο μόλυβδος στις σωλήνες, μπογιές και τη βενζίνη (βλ. άρθρο για τους μύθους και τις πραγματικότητες γύρω από τον μόλυβδο εδώ).
Όσον αφορά την Κύπρο, ένα από τα χειρότερα περιστατικά δηλητηρίασης από μόλυβδο καταγράφηκε το 2020, όταν περισσότερα από 100 φλαμίνγκο βρέθηκαν νεκρά στις Αλυκές Λάρνακας μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου. Οι εργαστηριακές αναλύσεις επιβεβαίωσαν ότι 85 από τα πουλιά είχαν πεθάνει από δηλητηρίαση από μόλυβδο. Στο παρελθόν υπήρχε ένα σκοπευτήριο στη βορειοδυτική όχθη της Αλυκής Λάρνακας, το οποίο έκλεισε το 2003 μετά από ένα σοβαρό περιστατικό κατά το οποίο 52 φλαμίνγκο πέθαναν λόγω δηλητηρίασης από μόλυβδο. Την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκε αποκατάσταση της επηρεαζόμενης περιοχής όπου ώστε να καθαρίσει η περιοχή από τον μόλυβδο, αφαιρώντας 10 εκατοστά ιζήματος εντός της λίμνης. Η αποκατάσταση φάνηκε να ήταν επιτυχής αφού δεν υπήρξαν άλλα σημαντικά περιστατικά δηλητηρίασης φλαμίνγκο και άλλων υδρόβιων πουλιών, μέχρι τον χειμώνα του 2020, μια χρονιά κατά την οποία τα επίπεδα βροχόπτωσης ήταν ιδιαίτερα υψηλά με αποτέλεσμα την διεύρυνση της περιοχής τροφοληψίας των Φλαμίνγκο και εντός της περιοχής που ήταν παλιά το σκοπευτήριο. Η παρουσία μόλυβδου στο ίζημα της Αλυκής Λάρνακας εξετάζεται στο πλαίσιο μελέτης που γίνεται για την ποιότητα του νερού στην Αλυκή στο πλαίσιο του έργου LIFE IP Physis,
Τα περιστατικά των τελευταίων ετών υποδεικνύουν ότι αυτό είναι ένα επαναλαμβανόμενο πρόβλημα, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα όταν χιλιάδες μεταναστευτικά υδρόβια πουλιά καταφθάνουν στους υγροβιότοπούς μας. Οι θάνατοι φλαμίνγκο στις Αλυκές Λάρνακας δεν ήταν η μόνη προειδοποίηση την παρουσία υψηλών επιπέδων μολύβδου στους υγροτόπους μας. Μια μελέτη δειγματοληψίας ιζημάτων που έγινε το 2021 στη λίμνη Σόρος στο Μενεού, η οποία είναι μέρος των Αλυκών Λάρνακας, έδειξε υψηλά επίπεδα μολύβδου, ειδικά σε περιοχές κοντά στις οποίες επιτρέπεται το κυνήγι. Η έκθεση δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιούνιο – βλέπε σχετικό άρθρο – και με επιστολή μας προς τον Υπουργό Εσωτερικών και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας ζητήσαμε την απαγόρευση του κυνηγίου στη Λίμνη Σορός. Τα πρόσφατα περιστατικά νεκρών Φλαμίνγκο στη λίμνη Παραλιμνίου μαρτυρούν την παρουσία μολύβδου σε ακόμα ένα υγρότοπο.
Στην περίπτωση της λίμνης Παραλιμνίου, η πηγή μόλυνσης από μόλυβδο είναι διπλή: α) η ύπαρξη ενός σκοπευτηρίου στη νότια άκρη της λίμνης, εντός της προστατευόμενης περιοχής Natura 2000, το οποίο εξακολουθεί να λειτουργεί και β) από το καθημερινό κυνήγι το οποίο επιτρέπεται εντός της λίμνης από τον Αύγουστο μέχρι τέλος Δεκεμβρίου. Και ενώ υπάρχει υπουργικό διάταγμα που χρονολογείται από το 2007 το οποίο απαγορεύει τη χρήση κυνηγετικών σφαιριδίων από μόλυβδο σε ακτίνα 300 μέτρων από λίμνες και φράγματα στην Κύπρο, φαίνεται πως ούτε τηρείται από πολλούς κυνηγούς ούτε και επιτηρείται πλήρως από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας.
Η Λίμνη Παραλιμνίου είναι ο πιο υποβαθμισμένος φυσικός υγρότοπος της Κύπρου, και αντιμετωπίζει πολλές πιέσεις και απειλές. Το Διαχειριστικό Σχέδιο της Λίμνης Παραλιμνίου, που δημοσιεύθηκε το 2016 από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας, εντόπισε αυτά τα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων που έχει η παρουσία του σκοπευτηρίου και η κυνηγετική δραστηριότητα στη λίμνη και στα είδη που φιλοξενεί. Πιστεύουμε ότι είναι καιρός οι αρμόδιες αρχές να αρχίσουν να εφαρμόζουν αυτά τα Διαχειριστικά Σχέδια και ελπίζουμε ότι το έργο LIFE IP PHYSIS project, στο οποίο συμμετέχει και το BirdLife Cyprus, θα παρέχει τα εργαλεία για τη σωστή διαχείριση αυτής της προστατευμένης περιοχής . Και ως αρχή, η Κυπριακή Κυβέρνηση θα πρέπει να εκπληρώσει την υπόσχεσή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όταν η τελευταία καταδίκασε την Κύπρο για την αποτυχία της να προστατεύσει τη Λίμνη Παραλιμνίου το 2012, και να μεταφέρει το σκοπευτήριο σε κατάλληλη τοποθεσία.
Greek 
English 
