Ο Πυρόχρους Γύπας Gyps fulvus είναι το πιο απειλούμενο είδος πουλιού στην Κύπρο. Από μερικές εκατοντάδες τη δεκαετία του ’50 σε μόλις περίπου 20 πουλιά σήμερα, το είδος βρίσκεται στα πρόθυρα εξαφάνισης.

Το 2011, όταν ο πληθυσμός Γύπα αριθμούσε μόλις 6-8 πουλιά (βάσει καταγραφής τον Μάιο 2011) ξεκίνησε μια συντονισμένη προσπάθεια για την προστασία του είδους με την εμπλοκή σχετικών φορέων. Το έργο «ΓΥΠΑΣ» (Σεπτέμβριο 2011 – Ιανουάριο 2014) με στόχο την ενίσχυση του πληθυσμού του Γύπα χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα - Κύπρος 2007-2013.

Στο πλαίσιο αυτού του έργου, 25 γύπες ήρθαν στην Κύπρο από την Κρήτη για να ενισχύσουν τον εξαιρετικά μειωμένο τοπικό πληθυσμό. Τα πουλιά φιλοξενήθηκαν σε ειδικούς κλωβούς που κατασκευάστηκαν στα πλαίσια του έργου και απελευθερωθήκαν τον Φεβρουάριο 2015. Παράλληλα, έγιναν και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών και του κοινού, ώστε να συμβάλουν στην προσπάθεια διάσωσής του. Τέλος, έγινε λεπτομερής καταγραφή του υφιστάμενου πληθυσμού.

Οι λόγοι μείωσης του είδους είναι η στοχευμένη καταπολέμηση, όπως πυροβολισμός γυπών, η δηλητηρίαση λόγω τοποθέτησης δηλητηριασμένων δολωμάτων για αλεπούδες και κυνηγόσκυλα, η μείωση της τροφής λόγω της μείωσης της εκτατικής κτηνοτροφίας και η ενόχληση κατά την εποχή του φωλιάσματος. Λόγω του μικρού μεγέθους του νησιού, ο μικρός πληθυσμός του Γύπα είναι επίσης ευάλωτος σε περιβαλλοντικές αλλαγές ή καταστροφές, και αιμομιξία.

Παρόλο που έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες να βοηθηθεί ο πληθυσμός του Γύπα της Κύπρου, αυτές δεν έχουν αποδώσει σε βαθμό που το είδος να είναι ασφαλές. Σύμφωνα με το νόμο 152 (Ι) του 2003 της Κύπρου, το είδος είναι υπό απειλή και τα τελευταία χρόνια μόνο ένα με δύο ζευγάρια αναπαράγονται κάθε χρόνο, αλλά η τύχη των μικρών είναι αβέβαιη.

Το έργο «ΓΥΠΑΣ» έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία στο είδος και μέχρι σήμερα ο πληθυσμός επωφελείται από τα αποτελέσματα αυτού του έργου. Δυστυχώς όμως, στο διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ της ολοκλήρωσης του έργου το 2014 μέχρι σήμερα (2020), έχουμε χάσει 13 γύπες (7 από δηλητηρίαση, 2 από πυροβολισμό και 4 από άγνωστη αιτία).

Παρά τις προσπάθειες του έργου ΓΥΠΑΣ και τις προσπάθειες πέραν του έργου, ο πληθυσμός παραμένει σε χαμηλό αριθμό και δεν μπορεί να θωρηθεί ότι είναι ασφαλής. Οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση των απειλών πρέπει να συνεχίσουν σε συνδυασμό με την εισαγωγή ατόμων από υγιείς πληθυσμούς στην Ευρώπη. Μια τέτοια προσπάθεια ξεκίνησε το 2019 με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Περισσότερα για το τρέχον πρόγραμμα «Ζωή με τους Γύπες» για τη διάσωση του Γύπα μπορείτε να βρείτε εδώ: https://lifewithvultures.eu/.