Τον Μάρτιο, το BirdLife Cyprus δημοσίευσε την αναφορά για τα επίπεδα παγίδευσης για το φθινόπωρο 2020, καταγράφοντας μια αξιοσημείωτη μείωση 94% στα επίπεδα παγίδευσης με δίχτυα σε σύγκριση με το 2002. Πρόκειται για τα χαμηλότερα επίπεδα παγίδευσης που καταγράφηκαν από την έναρξη του προγράμματος παρακολούθησης.

Είναι όντως μια εντυπωσιακή πρόοδος που σίγουρα δεν θα συνέβαινε εάν το BirdLife Cyprus δεν είχε την εκστρατεία του κατά της παράνομης παγίδευσης πουλιών για σχεδόν 20 χρόνια. Και παρόλο που αρχικά αυτή η προσπάθεια είχε ξεκινήσει με έμφαση στην παρακολούθηση στο πεδίο, σύντομα έγινε εμφανές ότι η παγίδευση πουλιών είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα με περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές πτυχές που πρέπει να αντιμετωπιστούν ολιστικά. Ως εκ τούτου, η εκστρατεία μας εμπλουτίστηκε και επεκτάθηκε για να περιλαμβάνει δράσεις άσκησης πίεσης καθώς και δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης.

Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε ότι αυτή η προσπάθεια έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Είναι μια προσπάθεια που θα συνεχίσουμε μέχρι να διασφαλίσουμε ότι η οποιαδήποτε μείωση στα επίπεδα παγίδευσης και η αλλαγή της νοοτροπίας θα είναι μακροχρόνια. Και εκεί που έχουμε ξεκινήσει να βλέπουμε την αλλαγή στην παράνομη παγίδευση πουλιών χρόνο με τον χρόνο, το τελευταίο έτος καταγράψαμε μια σειρά από περιστατικά παράνομου πυροβολισμού προστατευμένων ειδών σε διάφορα «μαύρα σημεία».

Η ομάδα πεδίου μας επισκέφθηκε ένα από αυτά τα «μαύρα σημεία» τον περασμένο Οκτώβριο: τη λίμνη Σορός στο Μενεού. Το κυνήγι γύρω από αυτήν τη λίμνη, η οποία αποτελεί μέρος του οικοσυστήματος των αλυκών Λάρνακας, επιτρέπεται από Αύγουστο έως Οκτώβριο, την εποχή δηλαδή της φθινοπωρινής μετανάστευσης. Ωστόσο, όταν η ομάδα μας επισκέφτηκε αυτήν την περιοχή, ανακάλυψε ότι δεκάδες μελισσοφάγοι και άλλα είδη πουλιών, όπως χελιδόνια, μουγιοχάφτες κ.λπ., είχαν πυροβοληθεί παράνομα. Ήταν ολοφάνερο ότι η πρακτική «ό,τι πετάει πυροβολείται» εφαρμοζόταν σε αυτήν την τοποθεσία. Το BirdLife Cyprus καταδίκασε το περιστατικό αυτό δημόσια και κάλεσε την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας να αυξήσει τις περιπολίες σε αυτήν την περιοχή και να εφαρμόσει αποτελεσματικά τον νόμο για τα πουλιά.

Λίγους μήνες μετά, λάβαμε πληροφορίες από πολίτες για δύο αρπακτικά πουλιά που βρέθηκαν πυροβολημένα, ένα Διπλοσιάχινο στο δάσος Μαχαιρά και ένα Διπλογέρακο στην περιοχή της Αυδήμου. Το πρώτο μεταφέρθηκε για περίθαλψη στο αναρρωτήριο της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, ενώ το δεύτερο πέθανε στον κτηνίατρο που είχε μεταφερθεί. Και πάλι, το BirdLife Cyprus καταδίκασε αυτά τα περιστατικά σε κοινό δελτίο τύπου με την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας στις αρχές Δεκεμβρίου 2020.

Δυστυχώς, τα περιστατικά παράνομου πυροβολισμού συνεχίστηκαν. Το τελευταίο περιστατικό αφορούσε ένα τραυματισμένο Φλαμίνγκο που βρέθηκε και διασώθηκε από την ομάδα πεδίου μας στη λίμνη Παραλίμνιου τον Ιανουάριο. Οι ακτινογραφίες επιβεβαίωσαν ότι το πουλί είχε πυροβοληθεί, με αποτέλεσμα να καταστραφεί ανεπανόρθωτα η μία του φτερούγα και να χάσει το ένα του μάτι. Το πυροβολημένο Φλαμίνγκο βρίσκεται τώρα στο αναρρωτήριο της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, χωρίς όμως να είναι δυνατόν να απελευθερωθεί πίσω στη φύση.

Ο παράνομος πυροβολισμός προστατευόμενων ειδών, ακόμη και εμβληματικών ειδών όπως αρπακτικά πουλιά και φλαμίνγκο, ήταν πάντα ένα ζήτημα. Ωστόσο, τα πρόσφατα περιστατικά δείχνουν ότι πιθανόν να εξελίσσεται σε ένα διαδεδομένο φαινόμενο. Η ανησυχία μας είναι ότι αυτό το φαινόμενο θα επιδεινωθεί ως αποτέλεσμα της παράλογης τροποποίησης του νόμου που υπερψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο 2020 από την Κυπριακή Βουλή. Αυτή η τροποποίηση μείωσε το πρόστιμο για τον παράνομο πυροβολισμό έως και 50 πουλιών από μια λίστα 14 ειδών (τα οποία παρεμπιπτόντως είναι τα είδη που έχουν ως στόχο οι παγιδευτές και λαθροθήρες) σε μόλις 200 ευρώ, ενώ προηγουμένως το πρόστιμο ήταν 2000 ευρώ για τον παράνομο πυροβολισμό έστω και ενός πουλιού! Αυτά τα χαμηλά πρόστιμα όχι μόνο δεν είναι αποτρεπτικά, αλλά για την ακρίβεια πιστεύουμε ότι ουσιαστικά «αποποινικοποιούν» τον παράνομο πυροβολισμό προστατευόμενων ειδών.

Αυτή η χαλάρωση της νομοθεσίας αποτελεί σίγουρα ένα τεράστιο πισωγύρισμα για την προστασία των πουλιών. Τα τελευταία χρόνια έχουμε σημειώσει ουσιαστική πρόοδο στο μέτωπο της παράνομης παγίδευσης πουλιών. Ωστόσο, τώρα αντιμετωπίζουμε μια νέα, και ίσως ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση, αυτήν του παράνομου πυροβολισμού προστατευόμενων ειδών. Τους τελευταίους μήνες κάναμε ελέγχους σε συγκεκριμένα, γνωστά «μαύρα σημεία» για παράνομο κυνήγι και αυτό έχει φέρει στην επιφάνεια ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα από ό, τι αρχικά περιμέναμε.

Η παρακολούθηση αυτών των σημείων από εμάς και άλλους οργανισμούς έχει παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια από μια μερίδα κυνηγών ως «παρεμπόδιση του δικαιώματος τους στο νόμιμο κυνήγι». Για την ακρίβεια, σε συνάντηση τον περασμένο Νοέμβριο 2020 μεταξύ της Κυπριακής Ομοσπονδίας Κυνηγιού και των Υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, η ομοσπονδία διακήρυττε ότι κατάφερε να «πείσει» τους Υπουργούς να υποστηρίξουν το αίτημά τους για να γίνει ποινικό αδίκημα η «παρεμπόδιση του νόμιμου κυνηγιού» από «ακτιβιστές». Έχουμε ήδη εκφράσει την έντονη αντίθεσή μας, αποστέλλοντας επιστολή στον αρμόδιο υπουργό ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι αβάσιμος, παράλογος και ότι οποιοσδήποτε νόμος «απαγόρευσης του ακτιβισμού» είναι πρακτικά μη εφαρμόσιμος.

Είναι προφανές ότι η παρακολούθηση αυτών των μαύρων σημείων έχει ενοχλήσει τους κυνηγούς, οι οποίοι τώρα ισχυρίζονται ότι οι περιβαλλοντιστές παρεμποδίζουν το «δικαίωμα» τους στο νόμιμο κυνήγι. Πρώτον, ο πυροβολισμός προστατευόμενων ειδών είναι παράνομος βάσει εθνικής νομοθεσίας. Και δεύτερον, το κυνήγι είναι προνόμιο, όχι δικαίωμα, το οποίο παραχωρείται σε έναν κυνηγό υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτει τις σχετικές άδειες και εφαρμόζει όλες τις διατάξεις που ορίζονται στη νομοθεσία. Επιπλέον, είναι καθήκον μας ως υπεύθυνοι πολίτες να καταγγέλλουμε τυχόν παρανομίες και είναι δικαίωμά μας να απαιτούμε τη λήψη μέτρων από τις αρμόδιες αρχές για πάταξη αυτών, συμπεριλαμβανομένου φυσικά και του παράνομου πυροβολισμού προστατευόμενων ειδών.

Το BirdLife Cyprus θα εντείνει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση προβλήματος αυτού σε συγκεκριμένα «μαύρα σημεία» όπως η λίμνη Σορός και η λίμνη Παραλιμνίου. Γνωρίζουμε ότι είναι μια μεγάλη πρόκληση και ότι το κυνηγετικό λόμπι της Κύπρου έχει ισχυρή πολιτική επιρροή. Ωστόσο, η πρόοδος που έχουμε σημειώσει τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση της παγίδευσης πουλιών με δίχτυα μάς δίνει ελπίδα ότι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτή τη νέα πρόκληση, βήμα προς βήμα. Ελπίζουμε ότι τα οργανωμένα σύνολα κυνηγών θα στηρίξουν αυτή την προσπάθεια και θα συνεργαστούν μαζί μας σε άλλα ζητήματα όπως η προστασία φυσικών περιοχών.